Apa maksud media bebas semasa pilihan raya?

Pertama-tamanya yang perlu diambil perhatian ialah kebebasan media adalah tonggak kepada demokrasi. Sudah dapat difahami bahawa demokrasi bukan hanya mengadakan pilihan raya. Ia mestilah meliputi kebebasan menubuhkan pertubuhan termasuk parti politik. Kebebasan berhimpun dan tentyunya kebebasan bersuara. Apabila disebut bersuara, tentulah termasuk kebebasan menulis, membaca, mendengar dan menonton. Maknanya media wajib bebas dalam sebuah negara demokrasi.

Itulah yang berlaku di negara-negara Barat dan maju khususnya Britain yang menjadi penjajah negara ini, dan menjadi tanggungjawab demokrat untuknya membantu Tanah Melayu menjadi sebuah negara demokrat. Maka apabila menggubal perlembagaan, sememangnya diadakan cara-cara proses pilihan raya. Masalahnya ialah ketika penggubalan perlembagaan dan seterusnya mencapai kemerdekaan negara ini dalam keadaan Darurat. Justeru banyak pertimbangan Darurat perlu diambil kira dalam menjadikan tanah Melayu sebagai negara demokrat.

Maka akibatnya demokrasi di Tanah Melayu jadi tidak sempurna. Pertamanya oleh kerana Darurat, maka berlakulah Ordinan Darurat menyebabkan kebebasan biasa yang dikecapi oleh aktivis-aktivis politik mempunyai had yang boleh menjejaskan demokrasi itu sendiri.

Tetapi konsep darurat itu sendirui adalah ciptaan penjajah Britain. Apa yang berlaku sebenarnya adalah Perang Saudara antara pihak komunis dengan bukan komunis. Oleh kerana penjajah tidak mahu ekonomi negara terjejas, maka ia tidak mengisytiharkan perang tetapi sebaliknya dianggapkan sebagai Darurat. Maka dapat dilihat betapa orang ditahan tanpa perbicaraan atas nama keselematan.

Dalam keadaan begini, sudah tentu parti-parti politik tidak dapat benar-benar aktif. Mereka sentiasa dibayangi oleh undang-undang darurat. Banyak aktivis politik ditangtkap dan akibatnya organisasi-organisasi lumpuh. Perkara ini berlaku menjelang perisytiharan kemerdfekaan. Parti-parti seperti Parti kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) dan Hizbul Muslimin lumpuh kerana aktivios-aktivisnya ditahan melalui undang-undang darurat.

Tentunya dalam keadaan begini juga media tidak bebas, iaitu demi keselamatan negara.

Sedangkan sepatutnya apabila Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka diisytiharkan dengan komitmen kepada demokrasi, maka sewajarnya media dibebaskan. Maksudnya di sini, sekurang-kurangnya media tidak memihak kepada kerajaan atau dikuasai oleh mana-mana parti politik.

Sebagai contoh ketika negara ini mencapai kemerdekaan, iaitu pada tahun 1957, hanya terdapat dua jenis media iaitu Radio Malaya dan akhbar-akhbar. Untuk memudahkan perbincangan, akhbar utama negara ketika itu ialah Utusan Melayu bertulisan jawi dan Berita Harian bertulisan rumi. Ada juga akhbar Melayu yang lain. Juga akhbar ldalam bahasa Inggeris, China dan Tamil. Tapi mereka perlu dilihat sebagai akhbar. Tetapi untuk memudahkan perbincangan, perhatian diberikan kepada akhbar Utusan Melayu dan Berita Harian dahulu.

.Radio Malaya adalah milik dan diuruskan oleh kerajaan. Sebagai negara yang mengikut Britain, maka cara Radio Malaya adalah menurut Radio BBC. Tetapi kalau Radio BBC itu badan bebas, walaupun ia milik awam, tetapi ai bukanlah suara kerajaan British. Tetapi Radio Malaya dilihat sebagai sebahagian daripada alat pro[paganda British dan kemudian kerajaan Kuala Lumpur untuk menentang komunis.

Sebab itulah Radio Malaya dan juga Unit Filem yang kemudian menjadi Filam Negara adalah sebahagian daripada alat propaganda bagi menentang komunis dalam konteks negara dalam peperangan. Maka media ini kena berpihak.

Begitu juga dwengan akhbar. Utusan Melayu. Ia merupakan akhbar perjuangan untuk orang Melayu, termasuklah menuntut kemerdekaan dan membela kepentingan Melayu. Atas nama Melayu dengan cogan kata Penyambung Lidah Melayu, akhbar ini membela orang Melayu secara umum dan tidak berpihak pada mana-mana parti.

Sungguhpun ketika itu kebanyakan wartawan Utusan Melayu adalah dari kalangan orang kiri tetapi ia memberi ruang yang setimpal kepada semua parti politik Melayu, baik UMNO, PAS, Parti Negara mahupun Parti Rakyat menjelang pilihan raya umum tahun 1959.

Berita Harian pula adalah terjemahan kepada The Straits Times yang walaupun dimiliki secara swasta tetapi adalah secara awal lagi memihak kepada penjajah British. Jadi, masa awal lagi, kedua-dua akhbar ini mempunyai agendanya. Utusan Melayu untuk orang Melayu dan The Straits Times untuk menjaga kepentingan penjajah. Namun kedua-duanya tidaklah memihak pada mana-mana parti politik.

UMNO menang dalam pilihan raya walaupun ekdua-dua akhbar itu tidaklah memihak pada mana-mana parti politik. Cumanya mungkin dapatb dipertimbangkan mana parti politik yang berkesan bagi membela orang Melayu dan juga penjajah British, sudah tentu kecenderongannya adalah kepada Perikatan UMNO-MCA-MIC.

Bagaimanapun, terdapat dua parti Melayu yang tidak disenangi oleh British ketika itu kerana mereka terang-terang menentang penjajahan dan dari segi fahaman, mempunyai sikap simpati kepada pihak sosialis. Mereka ialah PAS pimpinan Dr Burhanuddin AL-Hilmi dan Parti Rakyat pimpinan Ahmad Boestamam.

Penjajah mahu memastikan kedua-duia parti ini akan gagal. Masalahnya ialah wartawan Utusan Melayu ketika kebanyakannya penyokong Parti Rakyat. Maka langkah yang diambil adalah menyekat kegiatan parti-parti itu, menangkap opemimpin-pemimpinnya dan menghalang akhbar daripada dipengaruhi oleh golongan ini. Justeru, berlakulah pengambilalihan Utusan Melayu oleh UMNO.

Apabila media sudah dipegang dengan pelbagai sekatan lain, dapatlah penjajah British memastikan hanya parti-parti yang dikehendaki menang dalam pilihan raya. Maka Perikatan menang secara berterusan. Tetapi adakah pilihan raya ini benar0-benar demokratik? Malah bukan saja Daruiurat sudah berakhir, komunis pun sudah tanda tangan perjanjian damai, malah Kesatuan Soviet syudah tumbang dan China menjadi kapitalis, lebih penting lagi Britain pun sudah pulang, maka tidak ada sebab media hendak diurus dengan cara-cara Darurat dahulu.

Oleh Abu Firdaus (detikdaily)